Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yayınlanan ‘Avrupa Bölgesel Obezite Raporu 2022’ye göre; Türkiye, Avrupa’nın en obez ülkesi… 

 

Türkiye, bu alanda çalışma yapan otorite kuruluşlar tarafından hazırlanan bir başka rapora göre ise Dünya genelinde en obez 17. ülke.

 

Türkiye’deki erkeklerin % 21.2’si, kadınların % 41.5’i obez. ‘2035 Yılı Dünya Obezite Atlası’na göre Türkiye’deki her 2 kişiden 1’i obez olacak.

 

İncelemeler, araştırmalar, istatistikler, haberler korkutucu. Türkiye için, Türk halkının sağlığı için alarm zilleri çalıyor.

 

Bu girişin ardından konuyu anlamaya çalışalım ve aşağıdaki sorulara yanıt arayalım.

 

Obezite Nedir?

 

·         Obezite, hastalıktır.

 

·         Modern çağın hastalığı kabul edilir.

 

·         Türkiye Cumhuriyeti, obeziteyi hastalık olarak kabul eden Avrupa’daki birkaç ülkeden biridir. 

 

·         Obezite, tansiyon gibi ömür boyu süren çirkin, sinsi, acımasız bir hastalıktır.

 

·         Obezite ülkemiz için çok ciddi bir halk sağlığı sorunudur. 

 

·         Herkesin anlayabileceği basit bir tarif yapmak gerekirse; Vücudun enerji dengesizliğidir. Vücudun yediği gıdalardan aldığı enerjiyle yaptığı hareketten sarf ettiği enerji arasındaki farktan kaynaklanır. Alınan enerji, sarf edilen enerjiden fazla olunca vücut yağ dokusu depolar. Normalin üzerindeki yağlanmaya obezite denir. Obezitenin halk arasındaki adı ise şişmanlıktır. 

 

Obezite Neden Olur?

 

Obezitenin tek bir nedeni yoktur. Karmaşık bir hastalıktır. Kişiden kişiye farklılık gösterir. Sebep olan ana faktörler şunlardır:

 

·         Gen Kaynaklı Faktörler (Genetik Yatkınlık)

 

·         Biyolojik Faktörler (Fizyoloji)

 

·         Psikolojik Faktörler

 

·         Sosyolojik Faktörler

 

·         Ekonomik Faktörler

·         Kültürel Faktörler

 

·         Hastalık Faktörleri (Endokrinoloji)

 

·         İlaç Kaynaklı Faktörler

 

Herkesin anlayacağı şekilde maddelendirmek gerekirse sebepler şunlardır:

 

·         Beslenme Alışkanlıkları

(Aşırı Şeker, Un, Sağlıksız Yağlar, Asitli İçecekler, Fast-Food, İşlenmiş Paketli Gıdalar, Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar, Fazla Yeme, Besin Değeri Yüksek Gıdaya Ulaşamama)

 

·         Hareketsiz Yaşam

 

·         Yaşam Tarzı

 

·         Stres

 

·         Uyku Problemleri

 

·         Zayıf Bağışıklık

 

·         Kalıtımsal Etkenler

 

·         Çevresel Etkenler

 

·         Metabolik Sendrom (Metabolizmanın Yavaşlaması)

 

·         Bilgisizlik, Bilinç Düzeyinin Yetersiz Oluşu

 

·         Ruhsal Bozukluklar

 

·         Kullanılan İlaçlar

 

Obezite Neye Sebep Olur?

 

Obezite, başlı başına bir hastalık olduğu gibi başka hastalıkları da tetikleyici özelliğe sahiptir. Obezitenin tetiklediği başlıca hastalıklar şunlardır:

 

·         TİP 2 Diyabet

 

·         Hipertansiyon

 

·         Depresyon

 

·         Doğurganlıkta Azalma (Kadın-Erkek)

·         Uykuda Soluk Durması

 

·         Kalp-Damar Hastalıkları

 

·         Gut

 

·         Karaciğer Yağlanması

 

·         Kadınlarda Bazı Kanser Türleri

 

·         Eklem Kireçlenmeleri

 

Nasıl Tespit Edilir?

 

Obezite en kolay şekilde kişinin beden kitle indeksinin hesaplanmasıyla tespit edilir. Beden Kitle İndeksi (BKİ), kişinin kilosunun boyunun metrekaresine bölünmesiyle tespit edilir.

 

·         Kişinin BKİ değeri; 18,50’nin altındaysa kişi zayıf kabul edilir. 

 

·         Kişinin BKİ değeri; 18,50-24,99 arasındaysa kişi normal kabul edilir.

 

·         Kişinin BKİ değeri; 25-29,99 arasındaysa Pre-Obez (şişmanlık öncesi) kabul edilir.

 

·         Kişinin BKİ değeri; 30-34,99 arasındaysa 1.Derece Obez kabul edilir.

 

·         Kişinin BKİ değeri; 35-39,99 arasındaysa 2.Derece Obez kabul edilir.

 

·         Kişinin BKİ değeri; 40 ve üzerindeyse 3.Derece Obez kabul edilir.  

 

Obezite tespitinde kullanılan bir diğer yöntem ise bel-kalça oranı ölçümüdür. Kişinin bel-kalça oranı, kadınlarda 0,85, erkeklerde 1,00’den büyük ise o kişi obez kabul edilir.

 

Türkiye için büyük bir halk sağlığı sorunu olarak görülen obeziteyle mücadele edebilmek için Obeziteyle Maçım Var Projesi hayata geçirildi.

 

Ne Amaçlanıyor?

 

‘Obeziteyle Maçım Var Projesi’ ile obezite okuryazarlığı ile farkındalığının artması, bireylerin beslenmeyle ilgili bilgi ve bilinç düzeylerinin artırılması, hareketli yaşam alışkanlıkları kazandırılması amaçlanmaktadır.

 

Hedef Kitle 

 

Çocuklar, Gençler, Yetişkinler

 

Proje Kapsamında Neler Yapılacak?

 

Proje kapsamında çalıştaydan bilgilendirme dokümanları, farkındalık materyalleri üretilmesine ve basılmasına, anket yapılmasına, eğitim faaliyetleri yürütülmesine kadar birçok faaliyet hayata geçirilecek.  Ayrıca yılda bir defa olmak üzere sağlıklı yaşam şenliği düzenlenecek.

 

Nerede Uygulanacak?

 

Proje, pilot il olarak belirlenen Samsun’da başlatılacaktır. İkinci yıldan itibaren Karadeniz Bölgesi’ne genişletilecek, üçüncü yıldan itibaren tüm Türkiye’de uygulanır hale getirilecektir.

 

Ne Zaman Başlayacak?

 

Ağustos 2024’ten itibaren proje faaliyetleri başlayacak.